Τρίτη, 28 Ιούλιος 2020

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που κοιμήθηκα στο εθνικό πάρκο του δάσους του Αμαζονίου. Σήμερα, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας διατήρησης του περιβάλλοντος αναπολώ εκείνη την εμπειρία. Μετά από 12 ώρες ταξιδιού με αεροπλάνο, αυτοκίνητο αλλά και με βάρκα στον ποταμό που χωρίζει τη Βραζιλία από τη Γαλλική Γουιάνα, έφτασα επιτέλους στον προορισμό μου, το εθνικό πάρκο Tumucumaque, έκτασης 38.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων (μεγαλύτερο από το Βέλγιο).

Ήταν ήδη ηλιοβασίλεμα οπότε στήσαμε γρήγορα κάποιες από τις κουνουπιέρες και τις στηρίξαμε σε αυτοσχέδιες κατασκευές, περιμένοντας τη νύχτα.  Οι ήχοι του νυχτερινού δάσους - γρύλοι, κουκουβάγιες και άλλα ζώα- με έκαναν να νιώσω τυχερή αλλά και συνδεδεμένη με τη ζωή που κατοικεί τη Γη, όσο καμία άλλη εμπειρία της ζωής μου. 

© Zig Koch / WWF

Περισσότερα...

Παρασκευή, 10 Ιούλιος 2020

Δεκαεπτά (17) επαγγελματίες διαφορετικών ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων νομικοί, δικηγόροι, περιβαλλοντολόγοι και άλλοι, από την Ελλάδα και την Κύπρο αντάλλαξαν γνώσεις και συζήτησαν γύρω από την περιβαλλοντική δημοκρατία, σε μία συνάντηση στις αρχές του Ιουνίου 2020 που σίγουρα άνοιξε δρόμους. WWF Ελλάς, Terra Cypria και BirdLife Cyprus ενώσαμε τις δυνάμεις για να ανακαλύψουμε νέους τρόπους και να ερμηνεύσουμε καλύτερα τους υπάρχοντες, ως προς την άσκηση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων στις δύο χώρες.

© Mika Baumeister / Unsplash

Περισσότερα...

Πέμπτη, 09 Ιούλιος 2020

Ο φυσικός πλούτος της Μεσογείου, είναι αντιστρόφως ανάλογος του όγκου της. Αν και αποτελεί μόλις το 0,8% του όγκου των παγκόσμιων ωκεανών, φιλοξενεί περίπου το 10% των θαλάσσιων ειδών του κόσμου! Πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στις ακτές της ενώ τα έσοδα από την εκμετάλλευση των πόρων της είναι της τάξεως των 450 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο η παράκτια αλιεία υπολογίζεται ότι δημιουργεί περίπου 227.000 θέσεις εργασίας.

© Γιώργος Ρηγούτσος / WWF Ελλάς

Περισσότερα...

Τρίτη, 30 Ιούνιος 2020

Η 8^Η Ιουνίου 2020 αποτελεί πλέον μία μέρα ορόσημο για ολόκληρη τη χώρα. Μετά από μία αδιάλειπτη λειτουργία 60 και πλέον ετών της λιγνιτικής παραγωγής, καμία εκ των λιγνιτικών μονάδων δεν εντάχθηκε στο σύστημα παραγωγής ενέργειας.

© Pxfuel

Περισσότερα...

Δευτέρα, 08 Ιούνιος 2020

Μία ηλιόλουστη ημέρα του Φεβρουαρίου, το καράβι για Άνδρο έχει σαλπάρει από νωρίς και πλέει στα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Στο κατάστρωμα, κουβεντιάζουν ζωηρά, με τη βοήθεια δύο διερμηνέων, Έλληνες και Κροάτες ψαράδες, παρέα με εκπροσώπους του WWF Ελλάς και του γραφείου της Αδριατικής, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μιας εκπροσώπου της διεθνούς εταιρίας τουρισμού Intrepid, καθώς και δύο ναυπηγών - της εταιρείας Φοίνιξ Νηογνώμων. Όλοι τους ταξιδεύουν για να συμμετάσχουν στο σεμινάριο για τον αλιευτικό τουρισμό που θα γίνει στη Χώρα της Άνδρου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μετασχηματίζοντας την παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας στη Μεσόγειο».

© Χ.Γιαννακόπουλος / WWF Ελλάς

Περισσότερα...

Τετάρτη, 27 Μάιος 2020

Πριν λίγες ημέρες κυρώθηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο η διακυβερνητική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East Med με ευρεία μάλιστα διακομματική πλειοψηφία και τη στήριξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως έργο γεωστρατηγικής σημασίας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο σύγχρονος πολιτικός κόσμος δείχνει τόσο εμφατικά πόσο αποκομμένος είναι από την εξωτερική πραγματικότητα.

© Zbynek Burival / Unsplash

Περισσότερα...

Παρασκευή, 22 Μάιος 2020

Πρέπει να παραδεχτώ ότι νιώθω λίγο περήφανη όταν διαβάζω δημοσκοπήσεις που αποδεικνύουν αυτό που όλοι κατά βάθος ξέρουμε: ότι ο κόσμος πραγματικά καταλαβαίνει πως η φύση είναι η ξεκούραση, η ισορροπία, η υγεία μας.

© PXfuel

Περισσότερα...

Παρασκευή, 22 Μάιος 2020

Η 21^η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000, ως μια γιορτή για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας και την καθοριστική συμβολή του ευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Με μια πρώτη ματιά, ένας τέτοιος εορτασμός ίσως φαίνεται παράταιρος μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας, η αντιμετώπιση της οποίας έχει επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής μας. Είναι όμως έτσι;

Σε καιρούς όχι πολύ μακρινούς από τις μέρες μας, και καθώς οι περιβαλλοντικές προκλήσεις ολοένα αυξάνονταν σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιστήμονες προσπαθούσαν να βρουν αποτελεσματικούς τρόπους για να φέρουν στο προσκήνιο τη σημασία της βιοποικιλότητας και την ανάγκη για την προστασία της. Και παρότι ο ίδιος ο άνθρωπος αποτελεί μέρος αυτού του μοναδικού πλέγματος ζωής που ονομάζουμε βιοποικιλότητα -και το οποίο εκτείνεται από τα γονίδια μέχρι τα είδη και τα ευρεία οικοσυστήματα- ήταν σαν να υπήρχε κάποιο «κενό» στο πώς γινόταν αντιληπτή αυτή η σημασία: «Ναι, κάπου εκεί έξω η φύση κινδυνεύει, αλλά μήπως τελικά αυτό δεν με αφορά άμεσα;».

Με τα χρόνια, και καθώς εξελίσσονταν οι μέθοδοι, τα ερευνητικά θέματα και τα ευρήματα της επιστήμης, ήρθαν στο προσκήνιο νέοι τρόποι για να αναδείξουμε τις διάφορες διασυνδέσεις ανάμεσα σε φύση και άνθρωπο. Στη δημόσια συζήτηση άρχισαν να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο διάφορες νέες προσεγγίσεις, όπως οι οικοσυστημικές υπηρεσίες, τα οφέλη δηλαδή που αποκομίζει ο άνθρωπος από τη φύση. Αυτή τη φορά, μπαίνει στη μεγάλη εικόνα και ο άνθρωπος, μαζί με τη φύση και τις εγγενείς της αξίες. Κι έτσι, σταδιακά, έγινε πιο σαφές το «γιατί και πώς με αφορά η φύση και η βιοποικιλότητα».

Ανάμεσα στις πολλές διασυνδέσεις που αναδείχθηκαν, το θέμα της υγείας ήταν πάντα παρόν, αγκαλιάζοντας ένα μεγάλο εύρος ωφελειών, από τον καθαρό αέρα και το νερό μέχρι τα βότανα και την αναψυχή. Πλέον σχηματίζεται μια πιο απτή εικόνα για το πώς η ανθρώπινη υγεία συνδέεται με τη φύση. Και παρόλο που το μήνυμα μπορεί να μην ήταν πολύ δυνατό, η έννοια της βιοποικιλότητας έγινε πιο προσιτή και απέκτησε περισσότερους υποστηρικτές.

Αλλοίμονο βέβαια, δεν είναι ότι τώρα μας τρομάζουν πιο πολύ τα επιστημονικά δεδομένα για την κρίση απώλειας βιοποικιλότητας, τα οποία είναι περισσότερο ανησυχητικά από ποτέ. Ωστόσο, η πρόσφατη πανδημία αναδεικνύει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τις διασυνδέσεις που υπάρχουν ανάμεσα σε φύση και ανθρώπινη υγεία. Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε, όλοι μας και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, ότι η υγεία του ανθρώπου είναι συνυφασμένη με την υγεία της φύσης. Και ότι ο άνθρωπος, με την χωρίς προηγούμενο παρεμβατικότητά του, χρειάζεται να αναθεωρήσει δραστικά το πώς και το πόσο έρχεται κοντά στην άγρια ζωή.

Σε μεγάλο βαθμό ο δημόσιος διάλογος έχει επικεντρωθεί στις συνέπειες που έχουν η καταστροφή των τροπικών δασών ή οι ανεξέλεγκτες αγορές άγριας ζωής. Εύλογα θα σκεφτεί κάποιος ότι όλα αυτά συμβαίνουν κάπου μακριά. Κι όμως, ακόμα κι αυτά μας αφορούν με κάποιον τρόπο - δεν είμαστε άραγε εμείς οι καταναλωτές διαφορετικών προϊόντων, όπως το φοινικέλαιο, που για την παραγωγή τους εκχερσώνονται απάτητα δάση στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης μας οικονομίας; Είμαστε, βλέπετε,  πολλοί και απαιτούμε όλο και περισσότερα από τη φύση.

Οι αναδυόμενες ζωονόσοι δεν έχουν πολιτισμικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Το παράνομο εμπόριο ειδών και οι ανοιχτές αρρύθμιστες αγορές της νοτιοανατολικής Ασίας μπορεί όντως να εντοπίζονται γεωγραφικά. Αποτελούν όμως κάποιες μόνο από τις αιτίες. Η επέλαση της εντατικής γεωργίας, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, η ζήτηση για ζωική πρωτεΐνη και ο ασύλληπτος πλέον αριθμός των κτηνοτροφικών ζώων και βέβαια και η κλιματική κρίση πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες εμφάνισης μιας επιδημίας σε όλες τις ηπείρους. Στην Ευρώπη για παράδειγμα μια αύξηση κρουσμάτων εγκεφαλίτιδας στους ανθρώπους συνδέθηκε με τη μείωση του πληθυσμού των ζαρκαδιών – το τσιμπούρι- φορέας της ασθένειας πέρασε από τα σπάνια πλέον ζαρκάδια στους πολύ πιο κοινούς και κοντά στον άνθρωπο αρουραίους. Και μπορεί η Covid-19 να μας υποχρέωσε να κοιτάξουμε αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε το μεγάλο φόρο, ανθρώπινο και οικονομικό, που καταβάλει με συνέπεια η ανθρωπότητα σε ενδημικές πλέον ασθένειες ζωικής προέλευσης, όπως η ελονοσία, η βρουκέλωση, ο ιός του Δυτικού Νείλου, κλπ.

Η προστασία της βιοποικιλότητας μπορεί πράγματι να «συνταγογραφηθεί» και για την προστασία του ανθρώπου από αναδυόμενες νόσους. Υγιή οικοσυστήματα με πλούτο και ισορροπία ειδών είναι πιο ανθεκτικά σε ασθένειες ενώ, αντίστροφα, η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι παράγοντας διάδοσης νέων μολυσματικών ασθενειών, καθώς πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες μεταφοράς τους από την άγρια ζωή στον άνθρωπο.

Εάν πράγματι, λοιπόν, και με τραγική αφορμή την απειλή της υγείας μας, η διατήρηση της βιοποικιλότητας κερδίζει έδαφος ως προς τη σημαντικότητά της παγκοσμίως, τότε γίνεται περισσότερο επίκαιρη παρά ποτέ η ανάγκη για θωράκιση και πιο αποτελεσματική διαχείρισητων προστατευόμενων περιοχών, δηλαδή εκείνων των τόπων που ξεχωρίσαμε για τον ιδιαίτερο φυσικό τους πλούτο. Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι ο άνθρωπος έχει αλλοιώσει τα 2/3 των οικοσυστημάτων στον πλανήτη, είναι κομβικό να ενισχύσουμε τις περιοχές που παραμένουν ακόμη σε καλή κατάσταση και αποτελούν το λίκνο της βιοποικιλότητας.

Ένα τέτοιο πρόσταγμα αφορά και το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών του κόσμου, το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Δεν μιλάμε μόνο για τον φυσικό πλούτο εντός των περιοχών, αλλά πρέπει να έχουμε υπόψη μας και ένα άλλο σπουδαίο χαρακτηριστικό του «δικτύου», που είναι ακριβώς η εξασφάλιση της σύνδεσης ανάμεσα σε περιοχές και είδη. Γιατί είναι αυτό σημαντικό; Μα για να πληρούνται όλες οι αναγκαίες συνθήκες -και σε όλες τις κλίμακες, από τον τόπο μου μέχρι τη χώρα μου και την Ευρώπη ολόκληρη- για αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας.

Κατ’ αυτή την έννοια, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 δεν είναι μόνο για να θυμόμαστε πως μια τέτοια ημέρα, την 21^η Μαΐου πριν από 28 χρόνια, η Ευρώπη έβαζε τα θεμέλια για τη δημιουργία του δικτύου Natura, υιοθετώντας τη γνωστή οδηγία για τους οικοτόπους. Απεναντίας, και ειδικά φέτος, η ημέρα αυτή είναι μια ευκαιρία για να σκεφτούμε τι έχουμε τελικά πετύχει μέχρι σήμερα, ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις για αύριο και, κυρίως, να συνειδητοποιήσουμε ότι η προστασία της φύσης μας αφορά όλες και όλους.

Γιώργος Μελισσουργός, υπεύθυνος του Έργου LIFE-IP 4 NATURA από πλευράς WWF Ελλάς

Παναγιώτα Μαραγκού, επιστημονική συντονίστρια προστασίας βιοποικιλότητας, WWF Ελλάς

Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του φετινού εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Natura 2000 (21/5) και ως μέρος των δράσεων που υλοποιεί με αυτή την αφορμή το έργο LIFE-IP 4 NATURA. Για περισσότερα δείτε εδώ: https://www.facebook.com/events/3104766379587413/ 

Το LIFE-IP 4 NATURA είναι το σημαντικότερο έργο των τελευταίων δεκαετιών για την προστασία της ελληνικής φύσης. Στόχος του είναι η ουσιαστική ενίσχυση της προστασίας της φύσης στην Ελλάδα, με τρόπο που να διασφαλίζει ταυτόχρονα τη συμμόρφωση της χώρας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Για τον λόγο αυτό, για πρώτη φορά ενσωματώνονται συνεκτικά, σε ένα ενιαίο πρόγραμμα, δράσεις οι οποίες καλύπτουν όλο το εύρος των παραμέτρων που σχετίζονται με την προστασία της φύσης: πολιτική, οικονομία, κοινωνία, επιστημονική γνώση. Για περισσότερα επισκεφθείτε το  https://edozoume.gr/

Δημοσιεύτηκε στο cnn.gr

Τετάρτη, 20 Μάιος 2020

Η σημερινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα  έρχεται σε μια καθοριστική στιγμή για την προστασία της φύσης και του πλανήτη μας. Η κρίση της πανδημίας μάς έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι η υγεία και η ευημερία μας συνδέεται άρρηκτα με την υγεία και την ανθεκτικότητα των φυσικών οικοσυστημάτων. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε αντιλαμβανόμαστε τα οφέλη που προσφέρει η φύση για τη ζωή μας, το κλίμα και την οικονομία, ενώ παράλληλα τα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν με σαφήνεια τις δραματικές επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στα φυσικά οικοσυστήματα και στο κλίμα.

Περισσότερα...

Δευτέρα, 18 Μάιος 2020

Στα έδρανα της Βουλής, διαδραματίστηκε άλλο ένα σήριαλ ισχυρισμών από υπουργούς και βουλευτές ότι εξαιτίας των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης καθυστερούν οι εγκρίσεις σε επενδυτικά σχέδια και υστερεί σε ανάπτυξη η οικονομία. Ακούσαμε ότι επενδυτές περιμένουν ακόμα και επτά-οκτώ χρόνια για να λάβουν μια περιβαλλοντική έγκριση.

© PXfuel

Περισσότερα...