Στην Ελλάδα έχει επικρατήσει ένα στρεβλό αφήγημα που παρουσιάζει τους υδρογονάνθρακες ως βασικό όχημα εξόδου από την κρίση και άρα όποιος εναντιώνεται στην πιθανή εξόρυξή τους είτε έχει άγνοια είτε κρύβει σκοπιμότητες. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι το άρθρο του διευθυντή Εταιρικών Σχέσεων των ΕΛ.ΠΕ, Ιωάννη Κορωναίου, που δημοσιεύθηκε στην «Αυγή» στις 21 Οκτωβρίου. Παρακάτω επιχειρείται μία συνολική απάντηση εστιάζοντας στα βασικά σημεία της επιχειρηματολογίας του.

Χάρτης με τα θαλάσσια και χερσαία «οικόπεδα» που παραχωρούνται σε πετρελαϊκές εταιρείες για εξόρυξη υδρογονανθράκων & τις περιοχές Natura 2000 που σε αρκετές περιπτώσεις συμπίπτουν

Το δικαίωμα στην ενημέρωση προϋποθέτει διαφάνεια

Το πρόγραμμα ανάπτυξης υδρογονανθράκων είναι μια καθαρά επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν έχει αυτοσκοπό την επιστημονική έρευνα και την ενημέρωση της κοινωνίας. Αντίθετα, οι συμβάσεις μίσθωσης των οικοπέδων που οι πετρελαϊκές επιχειρήσεις έχουν υπογράψει με την ελληνική κυβέρνηση (οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν ήδη κυρωθεί με νόμο) αφορούν τόσο το στάδιο της έρευνας, όσο και το στάδιο της εκμετάλλευσης. 

Επομένως, το δικαίωμα των πολιτών στην ενημέρωση που επικαλείται ο αρθρογράφος έχει καταστρατηγηθεί προ πολλού. Πριν μάθουν οι πολίτες αν υπάρχουν υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα, θα έπρεπε να γνωρίζουν με ποιους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και πολιτικούς όρους θα φτάσουμε ως χώρα στη γνώση αυτή. Φυσικά η διαδικασία ενημέρωσης, πολλώ δε μάλλον διαβούλευσης ή συμμετοχής, επρόκειτο για μία αδιαφανή, ελλιπή ή ακόμα και ανύπαρκτη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης που έφερε την κοινωνία προ τετελεσμένου. 

Είναι χαρακτηριστικό το πιο πρόσφατο παράδειγμα της δημόσιας διαβούλευσης για τη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα οικόπεδα της Κρήτης, στα οποία συμμετέχουν και τα Ελληνικά Πετρέλαια. Η δημόσια διαβούλευση για ένα τεχνικό κείμενο σχεδόν 700 σελίδων (μόνο στα ελληνικά) ξεκίνησε (χωρίς να πάρει δημοσιότητα) στις 25 Ιουλίου, δηλαδή 2 ημέρες μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και διήρκεσε έως τις 25 Αυγούστου, όταν το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών βρισκόταν σε διακοπές. 

Η κλιματική αλλαγή καθιστά απαγορευτικές και οικονομικά ασύμφορες τις εξορύξεις 

Πρόσφατα η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ (IPCC) δημοσίευσε το πιο πλήρες ως τώρα επιστημονικό κείμενο για την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με την έκθεση, ενδεχόμενη αύξηση της  θερμοκρασίας πάνω από το «ασφαλές» όριο του 1,5oC θα επιφέρει μη αναστρέψιμη απώλεια της φύσης με καταστροφικές επιπτώσεις για την ανθρωπότητα και φυσικά για την εξαιρετικά ευάλωτη Ελλάδα. Σύμφωνα με έκθεση της ΤτΕ, το ΑΕΠ της χώρας θα μειώνεται ετησίως έως και κατά 2% έως το 2050 και ακόμη περισσότερο έως το 2100, ενώ το σωρευτικό κόστος έως το 2100, μπορεί να φθάσει τα 701 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση της IPCC, για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5oC, η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου θα πρέπει να μειωθεί κατά 34,3% έως το 2030 (59% - 78% άνθρακας, 26,21% φυσικό αέριο). 

Η εξέλιξη αυτή πρακτικά σημαίνει καμία νέα εξόρυξη υδρογονανθράκων πουθενά.

Οι υφιστάμενες και μελλοντικές πολιτικές για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις, θα οδηγήσουν στην κορύφωση και στη συνέχεια τη ραγδαία μείωση της ζήτησης ορυκτών καυσίμων ως το 2020 με στόχο τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό μοντέλο χωρίς ορυκτά καύσιμα. Η σταδιακή, αλλά οριστική εγκατάλειψη του κινητήρα εσωτερικής καύσης και ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών και του τομέα θέρμανσης/ψύξης, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα που θα φέρουν κοσμογονικές αλλαγές μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η εξέλιξη αυτή θα καταστήσει ζημιογόνο ένα μεγάλο ποσοστό των σημερινών και μελλοντικών επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα που τελικά θα εγκαταλειφθούν (stranded assets) αφήνοντας επενδυτές και φορολογούμενους εκτεθειμένους σε υψηλό ρίσκο και ζημίες. 

Είναι επομένως εθνικό συμφέρον της χώρας να επενδύσει πολιτικά και οικονομικά στις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. 

Εξορύξεις σε βάθη χιλιάδων μέτρων;

Ένα από τα πιο προσφιλή επιχειρήματα της πετρελαϊκής βιομηχανίας είναι η σύγκριση με τις εξορύξεις στον Πρίνο. Προφανώς, οι ίδιες οι εταιρίες γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα ότι μία εξόρυξη σε θαλάσσιο βάθος 30 μέτρων (Πρίνος) ή 50 μέτρων (Καβάλα) δεν έχει καμία σχέση ως προς την τεχνική δυσκολία, το οικονομικό κόστος και τον κίνδυνο πρόκλησης πετρελαιοκηλίδας και εκτεταμένης ρύπανσης που παρουσιάζουν οι εξορύξεις σε βάθη χιλιάδων μέτρων, όπως σχεδιάζεται σε Ιόνιο και Κρήτη. Η επίκληση ενός τέτοιου «επιχειρήματος» προδίδει άγνοια ή πρόθεση εφησυχασμού της κοινής γνώμης μέσω παραπληροφόρησης. 

Οι εξορύξεις επιτρέπονται ρητά σε Natura

Από όλους τους ισχυρισμούς κυβέρνησης και εταιριών, ο πιο ψευδής είναι ο μύθος περί αποκλεισμού των περιοχών Natura από τις εργασίες έρευνας και εξόρυξης. Όπως μπορείτε να δείτε στον χάρτη παρακάτω, τα «οικόπεδα» που έχουν παραχωρηθεί περιλαμβάνουν και περιοχές Natura, καθώς και τμήματα άλλων περιοχών του εθνικού δικτύου προστατευόμενων περιοχών. 

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία είναι διάτρητη υπέρ των πετρελαϊκών επιχειρήσεων. Το πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα είναι ότι η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων επιτρέπεται σε προστατευόμενες περιοχές (π.χ. στα Ιωάννινα, η περιοχή παραχώρησης περιλαμβάνει και τμήμα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου). Επίσης η σεισμική έρευνα που αποτελεί το πρώτο στάδιο των εργασιών,  εξαιρείται από την υποχρέωση της ειδικής για κάθε περιοχή εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ακόμα και για τις περιοχές Natura που επηρεάζονται από τις αποψιλωτικές εργασίες, τις γεωτρήσεις και τις εκρήξεις. 

Οι πετρελαϊκές τη μερίδα του λέοντος, η Ελλάδα το “φιλοδώρημα”

Κατά καιρούς έχουν ακουστεί εξωφρενικά υψηλά ποσά για τα υποτιθέμενα οικονομικά οφέλη των εξορύξεων, χωρίς να υπάρχει το παραμικρό στοιχείο που να τα στηρίζει. Στο άρθρο που υπογράφεται από τα ΕΛ.ΠΕ, ακολουθείται η ίδια μαξιμαλιστική ρητορική, «μαντεύοντας» χωρίς τεκμηρίωση και κάνοντας μη ρεαλιστικές παραδοχές ένα νούμερο ως τελικό έσοδο. Για παράδειγμα, ως προς τα μερίσματα που υπόσχεται το άρθρο, το κόστος εξόρυξης που φαίνεται ότι υπολογίζεται είναι κατά πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα της πετρελαϊκής βιομηχανίας.

Ως προς τη φορολογία εισοδήματος, η χώρα μας έχει ήδη εμπειρία. Η κοινοπραξία του Πρίνου, ΚΑΒΑΛΑ OIL AE κατά την ετήσια έκθεσή της το 2016, δήλωσε ζημιές πληρώνοντας έτσι µηδενικό φόρο εταιρικού εισοδήµατος στο Κράτος, ενώ τo 2015 συνεισέφερε στον Κρατικό προϋπολογισµό το ποσό των 177.000€. 

Η πάγια πρακτική των θιασωτών των εξορύξεων υδρογονανθράκων να υπερτιμούν τα οφέλη και να υποτιμούν το κόστος παρέχει κακή υπηρεσία στην ελληνική κοινωνία που εκπαιδεύεται να περιμένει μία μαγική λύση που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση της θεραπεύοντας τα συμπτώματα και όχι τα πραγματικά της αίτια. 

Ποτέ δεν ρισκάραμε τόσα πολλά για να κερδίσουμε τόσα λίγα

Η γειτονική μας Γαλλία, η Ισπανία και η Κροατία, η Ιρλανδία και η Δανία, καθώς και η Νέα Ζηλανδία, η Κόστα Ρίκα, το Μπελίζ και η πολιτεία της Καλιφόρνιας απαγορεύουν τις εξορύξεις στις δικές τους θάλασσες για λόγους προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, των τοπικών κοινωνιών και του τουρισμού τους. Έγκριτοι επιστήμονες, χιλιάδες πόλεις, επιχειρήσεις και χώρες ήδη κινούνται προς ένα ενεργειακό μοντέλο που στηρίζεται 100% στις ΑΠΕ χωρίς ορυκτά καύσιμα. 

Εμείς από την άλλη καλούμαστε να εμπιστευτούμε πετρελαϊκές εταιρίες με βαρύ ιστορικό περιστατικών ρύπανσης, διαφθοράς και φοροδιαφυγής, όπως η Total, η Exxon και η Repsol. Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων απειλούν το κλίμα, τις θάλασσές μας και άρα κάθε οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα που εξαρτάται από ένα ζωντανό φυσικό περιβάλλον. Αυτό που διακυβεύεται είναι ένας πλανήτης στον οποίο τα παιδιά μας θα μπορούν να ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. 

Δεν μπορούμε να το αφήσουμε στην τύχη. 

Ακόμα περισσότερες πληροφορίες για το θέμα της εξόρυξης υδρογονανθράκων στη χώρα μας διαθέσιμες στα ακόλουθα links: 



Σχόλια